هر کسبوکاری برای رعایت نکات ایمنی به تجهیزات مخصوصی نیاز دارد، قطعات اصلی تجهیزات ایمنی آتش نشانی نیز از مهمترین جنبههای این حرفه است که برای حفاظت از سلامت و ایمنی آتشنشانها استفاده میشود. همچنین استفاده از تجهیزات آتش نشانی در هر سازمان، محیط اداری، انبار یا کارخانه ضروری است. در محل کار یا منزل نیز وجود یک کپسول آتشنشانی و یا یک جعبه آتشنشانی (فایرباکس) از خسارت بسیاری میتواند جلوگیری کند. در ادامه با معرفی تجهیزات ایمنی آتش نشانی همراه ما باشید.
لباس و تجهیزات آتش نشانی
یکی از مهمترین وسایل ایمنی اتشنشان، لباس آتش نشانی است و به عنوان اصلیترین تجهیزات آتش نشانی شناخته میشود. نسوز بودن لباس آتش نشانها از نکات مهم در طراحی این لباس است تا هنگام اطفا حریق از آتشنشان در برابر آتش محافظت کند.
جنس لباس آتش نشانها
این لباسها از محصولاتی به نام آزبست (ASBEST) تهیه میشوند و به دلیل پنبه نسوز بودن در برابر آتش مقاومت بالایی دارند. در تهیه آزبست از ترکیبی مانند سیلیکاتهای معدنی مانند سیلیکات آهن و سیلیکات منگنز با ترکیبات پیچیده کریستالی و الیافی استفاده میشود. جنس کولار آلومینیومی در لایه بیرونی پرتوها و تشعشعات حرارتی را منعکس کرده و عدم جذب حرارت میشود.
محافظ در برابر حرارت
این لباسها از چندین لایه آزبست با رویه آلومینیومی تهیه شده و در اماکنی که حرارت بالاست از آن استفاده میشود. این لباس بیشتر توسط کارگرانی که در قسمت کورههای مراکز صنعتی کار میکنند، استفاده میشود.
محافظ در برابر شعله
این لباسها از سه لایه تشکیل شده و در برابر آتش بسیار مقاوم هستند و با پوشیدن آنها میتوان مستقیم وارد شعله شد. بین 7 تا 12 کیلوگرم وزن دارند و در محیطهایی که حرارت آتش حدود 815 درجه سانتیگراد است، کاربرد بسیاری دارد.
شرایط استفاده از لباس نسوز
- لباسهای نسوز را باید تا حد امکان در فضاهای باز استفاده کرد.
- فردی که لباس را میپوشد باید در شرایط ایدهآل روانی، روحی و جسمی و سلامت کامل باشد.
- نخی بودن جنس لباس زیر شخص بسیار مهم است و باید از پوشیدن جنسهای پلاستیکی خودداری کنند.
- حرفهای بودن آتش نشان از نکات مهمی است که باید به آن دقت کرد.
- اگر در هنگام عملیات، لباس پاره شد باید به سرعت محل را ترک کنند.
لباسهای نسوز به 2 شکل یک تکه و دو تکه طراحی میشوند و روی بلوز بعضی از مدلها، جایی برای اضافه کردن دستگاه تنفسی در نظر گرفته میشود. در لباسهای نسوز آتشنشانی معمولاً از بلوز، شلوار، چکمه، کلاه و دستکش ضخیم استفاده میشود.
چگونگی ورود به محل حریق با لباس نسوز
از آنجایی که در محل آتش سوزی ممکن است دید کافی نداشته باشید، با لباسهای نسوز نباید وارد محل آتش سوزی شوید. اگر در هنگام عملیات دو نفر از آتشنشانان حضور داشتند، میتوانند از لباس نسوز استفاده کنند و در صورت بروز حادثه به یکدیگر کمک کنند. هرگز برای پایین آوردن دمای بدن آتش نشان از آب استفاده نکنید، زیرا بخارهای به وجود آمده از حرارت آب از طریق درزهای لباس وارد لباس میشوند. بهترین شیوه این کار، خنک کردن محیط و مسیر آتش نشانها است. برای اطمینان از سالم بودن لباسها، بررسی لباسهای نسوز بعد از هر عملیات بسیار مهم است. برای شستوشو بهتر است، آنها تنها با آب شسته و خشک کنید.
لباسهای محافظ در برابر مواد شیمیایی
جنس این لباسها از مواد مختلفی مثل، مواد آلی پلیمری و مواد پلاستیکی، PVC است، پارچه پلی امید 2 لایه پوشش دارد و جنس آن از بوتیل و با لایه بیرونی از جنس ویتون است که این مواد پلیمری مقاومت پارچه را افزایش میدهند. این لباسها همچنین در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند. از انواع مختلف این لباسها میتوان به لباس شیمیایی ترل کم فوق سوپر، لباس شیمیایی ترل کم مدل HPS، لباس ترکیبی منعکس کننده حرارت و مقاوم در برابر مواد شیمیایی، لباس شیمیائی مدل TLU با کاربرد محدودلباس شیمیائی ترل کم مدل VPS، لباسهای حفاظتی شیمیائی مجهز به سیستم جریان هوا، لباس شیمیائی ترل کِم 1000، لباس شیمیائی ترل کم سوپر اشاره کرد.
لباسهای محافظ در برابر تشعشعات رادیو اکتیو
از اتمهای برخی از مواد در طبیعت، پرتو ساطع میشود که با نام مواد رادیو اکتیو یا پرتوزا شناخته میشوند. این ذرات در سه حالت آلفا α ، بتا β و گاما γ در طبیعت وجود دارند. پرتو ذره آلفا توسط یک ورقه کاغذ میتواند مهار شود، یک ورقۀ آلومینیومی به قطر 3 میلی متر از پرتو ذرۀ بتا میتواند جلوگیری کند و پرتو گاما را میتوان توسط یک جدار سربی به ضخامت 7 سانتیمتر متوقف کرد.
وسایل و لباسهای حفاظت انفرادی
لباسها و تجهیزات آتش نشانی از آنها در برابر حوادث و بروز مشکلات احتمالی محافظت میکند. جنس و کیفیت این تجهیزات در برابر حرارت و مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند.
حفاظت سر و چشم:
کلاههای ایمنی پلاستیکی و پارچهای مناسب از سر در برابر آلودگی در مکانهایی که احتمال مواد رادیواکتیو یا گردوغبار آلوده وجود دارد، محافظت میکند. برای حفاظت از چشم نیز استفاده از عینکهای مخصوص و جلوگیری از خطرات مواد رادیواکتیو بسیار ضروری است.
حفاظت دهان و بینی:
بخارات آلوده یا مواد پرتوزا به راحتی از طریق دهان و بینی وارد ریهها میشوند. به همین خاطر یکی از بهترین راهها برای جلوگیری از آلودگی استفاده از ماسکهای مخصوص است که با توجه به محیط و شرایط در انواع متفاوتی تولید میشوند.
حفاظت بدن:
روپوشهای ساده، روپوشهای آزمایشگاهی و یا لباسهای مخصوص حفاظتی از بدن در هنگام کار با موارد رادیواکتیو یا مواد شیمیایی محافظت میکند. برای تهیه این لباسها از پارچههای معمولی و یا پلاستیکی ضد اسید و نسوز استفاده میکنند.
حفاظت دستها:
در محیط و شرایط متفاوت، دستکشهای مخصوصی وجود دارد که از دستها در برابر حوادث احتمالی محفاظت میکند.
حفاظت پاها:
استفاده از کفشهای مناسب در محیط کار و هنگام عملیات به سایر مکانها از پاها در برابر آلودگی محافظت میکند. کفشهای ایمنی باید ساده و سفید باشند و به راحتی بتوان آلودگی را از آنها رفع کرد، همچنین برای اینکه مواد و ذرات آلوده در لابلای شیارها قرار نگیرد، کف آنها باید پلاستیک و بدون شیار باشد. جورابهای سفید آزمایشگاهی نیز در هنگام کار در آزمایشگاههای مواد پرتوزا باید استفاده شود. بعد از اتمام کار و عملیات در محیطهای آلوده، برای اطمینان از پاک بودن دستها، لباس و کفشها از دستگاههای کنترل آلودگی استفاده میشود.
چکمههای مقاوم در برابر مواد شیمیایی
یکی دیگر از تجهیزات آتش نشانی چکمههای مقاوم در برابر مواد شیمیایی است؛ جنس این چکمهها پولی یورتان و از استاندارد ایمنی EN 145 برخوردار هستند. این کفشهای ضد جرقه، با قابلیت حفاظت بسیاری ساخته میشوند.
دستکشهای محافظ در برابر مواد شیمیایی
این دستکشهای چند منظوره در مقابل مواد شیمیائی جامد، مایع و گاز مقاومت بالایی دارند و لایه بیرونی آن از جنس PVC و آستر داخلی آن از جنس کتان است و از دستها به خوبی محافظت میکنند. این دستکشها کیفیت بالایی دارند و در برابر عوامل فیزیکی مانند خراشیدگی و ساییدگی مقاوم هستند و معمولا با طول 35 سانتی متر طراحی میشوند.